Experiment met omgangsvormen
In Duitstalige landen zijn de omgangsvormen formeler dan bij ons. ‘Sie’ is de norm. Tijdens mijn vakantie las ik over een opvallend experiment in het Beierse Oberstaufen. Bezoekers van het plaatselijke toerismebureau bepalen zelf hoe ze willen worden aangesproken.
Hoe? Door te kiezen uit twee loketten. Bij één balie staat de tekst: Hier werden Sie geDUzt! Wat blijkt: de informele balie wordt drukker bezocht én de klanten voeren er langere gesprekken.
Personalisatie op websites?
Bezoekers van een website laten kiezen tussen verschillende aanspreekvormen wordt een beetje lastig. In theorie kun je iets doen met personalisatie, bijvoorbeeld als je site met ingelogde gebruikers werkt.
In de praktijk is online personalisatie van stijl niet haalbaar. Je zou twee versies van alle content moeten maken. Ik denk niet dat dit je veel extra klanten en conversie oplevert.
Automatisch op basis van leeftijd een onderscheid maken, lijkt me zeker geen goed idee. Waar trek je de grens? Sinds ik m’n eerste grijze haren heb, word ik steeds vaker met u aangesproken. Niet altijd tot mijn genoegen…
Beleefd is veilig
Mijn advies is om de stijl te gebruiken waar je je prettig bij voelt én die gangbaar is in je branche. Bij websites voor een groot publiek (overheid, zakelijke dienstverlening) is ‘u’ altijd de veiligste keuze. Maar als je doelgroep vooral uit jongeren bestaat, zal de je-vorm meer aanspreken.
Het ligt ook aan de uitstraling van je bedrijf. Bij een hip ontwerpbureau kijk ik niet op van ‘je’, bij een traditionele notaris voelt dat vreemd aan. Bij persoonlijke blogs en eenmanszaken kom ik meestal een informele benadering tegen.
Wat zeggen taalkundigen?
In 2005 gaf Frank Jansen de volgende (defensieve) vuistregels in Onze Taal:
- Weet u niet wie uw lezers zijn? Gebruik dan altijd en consequent u.
- Kent u uw lezers een beetje? Neem dan niet te snel aan dat ze op grond van de categorie waartoe ze horen, met je aangesproken willen worden.
- Als u weet dat uw publiek het op prijs stelt om met je aangesproken te worden, gebruik dan gerust consequent je.
In een artikel uit 2008 in het Tijdschrift voor Taalbeheersing (Wel moge het U bekomen, door Daniël Janssen, Frank Jansen en Gertrude de Pater) wordt gesteld dat er een duidelijke afname is van het gebruik van ‘u’ als aanspreekvorm. De meeste lezers blijken teksten waarin ze met ‘je’ worden aangesproken ook even goed te waarderen als teksten waarin ze met ‘u’ worden aangesproken. Kleine specifieke groepen (zoals de ‘bevindelijke lezers’ in het onderzoek) blijven een voorkeur houden voor ‘u’.
Netjes, maar wel persoonlijk
Let op: beleefd is iets anders dan onpersoonlijk. Spreek je bezoekers direct aan en gebruik een actieve stijl. Dus liever: “Heeft u een vraag? Stel hem in ons forum.” dan “Het forum kan worden gebruikt door bezoekers van onze website om vragen te stellen”. Wees ook consequent: gebruik ‘u’ en ‘jij’ niet door elkaar, dat staat slordig.
Op mijn eigen site heb ik gekozen voor een ‘je-vorm’. Mocht je liever met ‘u’ worden aangesproken, dan hoor ik het graag.