Aluin: De wereld schitterend verloren

All for LoveDe Utrechtse theatergroep Aluin zet graag haar tanden in de klassiekers (ik herinner me een frisse Coriolanus, in een decor van kledingrekken) en dit keer leefden ze zich uit op John Drydens All for love. Aangetrokken door een poster die de liefde schildert in oorlogskleuren en de melding van een ‘heldere en geestige, vrije vertaling’ van Benno Barnard, trok ik naar Theater Kikker. Daar werd ik vergast op een vier uur durend bad van taal.

Hoewel ook een oude Engelse toneelschrijver, is John Dryden in bijna alles een tegenhanger van William Shakespeare. Shakespeare leefde voor de Engelse burgeroorlog, Dryden erna. Shakespeare was de self-made man die uit de provincie kwam en zijn fortuin al spelend en schrijvend maakte, Dryden kon zijn opleiding voltooien in Cambridge. In Shakespeares schouwburg kwamen jan en alleman, Dryden schreef voor de welgestelden. En boven alles: Shakespeare wordt herinnerd als een welhaast bovennatuurlijk genie, en Dryden is met name bekend van die ene bewerking van een stuk van Shakespeare: All for Love, gebaseerd op Shakespeares Anthony and Cleopatra.

Het stuk speelt zich af in Egypte, waar de Romeinse veldheer Antonius zijn tijd doorbrengt in de armen van verleidelijkste vrouw ter wereld, Cleopatra. Tegelijk is Antonius verwikkeld in een machtstrijd met de man die later keizer Augustus wordt. Antonius verliest de slag bij Actium. De vrouw van Antonius is de zus van Augustus en biedt nog aan om tussenbeide te komen. Antonius weigert echter alle hulp en ziet zich uiteindelijk genoodzaakt zelfmoord te plegen.

Meer nog dan in Egypte speelt het stuk zich af in het hoofd van Antonius; vanaf het moment dat Arend Brandligt kruipend over de grond verschijnt, zijn wij getuige van zijn overwegingen, zijn impulsieve tirades, de vertwijfeling die daarop volgt, zijn even plotselinge woede- als liefdeuitbarstingen. Het hele stuk door krijg je het idee dat Antonius’ gevoel zijn keuzes in de weg staat. Hij kan voor zichzelf niet duidelijk krijgen wat hij wil, en verliest uiteindelijk alles.

De acteurs spelen met veel enthousiasme. De eunuch van Cleopatra heeft een dubbelrol als vriend van Antonius. Die tweede rol vertolkt hij als Italiaanse macho met een prima timing — en scheert zo rakelings de meligheid voorbij. De twee dames (Gabby Bakker en Maaike van der Meer) geven een vinnig steekspel ten beste als de maitresse en de echtgenote van Antonius. Hiermee maken de ze lange zit die het stuk is, een stuk dragelijker.

Wat ik moeilijk vond aan deze voorstelling, is dat de tekst alleen me niet de hele tijd kon boeien. Het stuk zelf is daar vermoedelijk de oorzaak van. De personages in All for Love zijn net iets groter dan levensecht. Daarom is het moeilijk om je in die Grote Emoties te verplaatsen. Dit wordt nog moeilijker als de acteurs de personages spelen als normale mensen, die met normale gevoelens worstelen. Geen moment had ik het idee dat er een heel rijk ten onder zou gaan als Cleopatra zou sterven, of dat de legioenen klaar staan voor de poorten, hoe rijk ook geschilderd in de tekst. En dan gebeurt er net genoeg om de aandacht vast te houden, en net te weinig om mee te slepen.

Hollywood maakte een film over Cleopatra. Ook die duurde vier uur. Zij pakten echter uit met $44 miljoen dollar om er een historisch epos van te maken. Bovendien strikten zij Elizabeth Taylor. Helaas was dat ook geen goed idee — een van de grootste producties uit de geschiedenis werd een van de grootste flops. Misschien is het daarom wel prijzenswaardig dat Aluin die route in elk geval niet inslaat.

All for Love speelt nog tot 11 juni op verschillende plaatsen in Nederland.