Het is een cliché, maar de BBC zond weer eens een boeiende documentaire uit. In Off The Rails onderzocht Ian Hislop (editor van Private Eye en panellid van Have I Got News For You) de hervorming van de Britse spoorwegen in de jaren zestig. Het controversiële Beeching Report stond centraal. Dat leidde ertoe dat een derde van de spoorlijnen en meer dan 3000 (!) treinstations werden opgeheven.
In Engeland wordt met veel nostalgie gekeken naar de periode voor deze decimering. Hislop gaf echter duidelijk aan dat hervorming echt wel nodig was in de jaren ’60. De wet van de remmende voorsprong was gaan gelden voor het ooit zo toonaangevende Britse spoor. Er was over de hele linie achterstallig onderhoud, onrendabele goederentreinen verloren steeds meer terrein op vrachtwagens én de Britse spoorwegen vertrouwden te lang op stoomtreinen: tot diep in de jaren zestig!
Na de Tweede Wereldoorlog waren de talloze spoorwegmaatschappijtjes geprivatiseerd en ontstond British Rail. De schuldenlast nam echter snel toe. Dr Richard Beeching, die carrière had gemaakt in de chemie, werd aangesteld als ‘chairman’ van het staatsbedrijf (en verdiende 2,5 keer zoveel als de premier, een schandaal). Zijn voornaamste taak was het terugdringen van de kosten. De snelste methode was het beperken van de treindiensten. Op basis van vrij dun statistisch onderzoek (een week turven van passagiers) werd bepaald welke lijnen het minst rendabel waren. De bevindingen werden gepresenteerd in het Beeching Report, ook wel de Beeching Axe genoemd (integraal na te lezen).
De gevolgen zijn bekend: talloze stations sloten, duizenden medewerkers verloren hun baan. In veel gevallen was de sanering onvermijdelijk, maar achteraf is men wel erg drastisch te werk te gaan. Hele streken raakten in een isolement door het verlies van hun treinverbinding (vergelijk de treinkaarten van 1961 en 1969). Ook nam het verkeer over de weg fors toe (overigens had de verantwoordelijke Conservatieve minister Marples aanzienlijke belangen in de wegenbouw!).
De Britse spoorwegen worden nog altijd veel bekritiseerd, maar soms is er een lichtpunt. Onlangs werd het Londense station St Pancras International (eindpunt van de Eurostar) heropend na een grote renovatie. Tegenwoordig zijn de meningen verdeeld over het werk van Dr. Beeching. In de stationshal van St. Pancras staat echter geen standbeeld van de grote hervormer, maar van een van zijn grootste critici destijds: de dichter en spoorliefhebber John Betjeman.
De documentaire staat in 6 delen op YouTube (zo lang de voorraad strekt).
Overigens maakte de groep iLIKETRAINS in 2006 een klaaglijk liedje over het Beeching Report, met als openingszin “Is this the price we pay for progress?”
