Is het mogelijk het langste boek ter wereld (bijna 10.000.000 letters) terug te brengen tot een theaterstuk? Het Rotheater is inmiddels bezig aan het derde deel van Prousts Op zoek naar de verloren tijd, en wat blijkt: het is niet alleen mogelijk, het is ook nog eens onnavolgbaar mooi.Ik had niet verwacht na een verloren nacht (vanwege een busreis uit Italië) de lange, vaak taaie zinnen nog te kunnen volgen. De eerste twee delen van de Proust-cyclus waren erg mooi geweest, maar soms ook wat statisch. Een van de bezoekers meldde niet onterecht: ‘Daar staat dan die oude Proust met zijn rug naar het publiek, dan zit ik naar zijn kont te kijken en dan staat hij daar te lullen. Toen dacht ik: dan kun je beter het boek lezen.”
In het derde deel valt alles echter op zijn plaats. Regisseur Guy Cassiers heeft ervoor gekozen geen splitsing te maken in tijd (zodat deel 2 chronologisch na deel 1 komt), maar elke aflevering krijgt van hem een ander perspectief, de rol die een bepaald persoon in Marcels leven heeft gespeeld. Zo zien we de eerste keer het verhaal van Swann, en in het tweede dat van Albertine. Elke keer wordt min of meer hetzelfde verhaal verteld: de jonge Marcel is in de ban van iets onbekends (een coterie, een jongedame), leert het dan kennen, raakt er afkering van, en bemint het pas weer intens als het (tragisch genoeg) voorbij is. In het derde deel, dat van Charlus, wordt ditzelfde thema op een hoger niveau getild, omdat de Eerste Wereldoorlog ook een rol speelt in de teloorgang van Marcels wereld.
De combinatie van een schitterende tekst, mooi spel, prachtige beelden en de stem van een engelenkoor maken de voorstelling tot een weergaloze theaterervaring. De enige vraag die ik na de voorstelling had, was: Hoe gaat Cassiers dit nog overtreffen?
Ik wil daar alleen nog aan toevoegen dat ik, die meestal skeptisch reageer op het gratuite gebruik van nieuwe media in het theater, met de Proust-cyclus het eerste bewijs heb gezien dat het iets aan een voorstelling kan toevoegen. De twee dubbele espresso die ik gedronken heb om mij op te been te houden, waren waarschijnlijk niet eens nodig geweest. Was dat wel zo, dan ben ik ze erg dankbaar.
De voorstelling herinneren? Speel Proust-memory!
De voorstelling zien? Dat kan alleen nog 26 en 27 juni in Rotterdam in de volledige marathon (1-2-3); wél is er de 26e ook een Proust-salon Chez Les Guermantes, waar je op Proust kan proosten (feestelijke kleding gewenst).
