Ik ga op reis en lees mee

Ga je op reis, lees je je dan in? Ben je niet bang dat het nieuwe je niet meer zo schokt dan als het rauw op je dak valt? Of hoop je juist dat het je zicht erop zal verbeteren? Als je een onverbeterlijke lezer bent als ik, ontkom je haast niet aan het aanschaffen van kilo’s papier voordat de reis begint. En als je naar India gaat, dan is er veel om uit te kiezen.

In de eerste plaats is er het weergaloze Middernachtskinderen. Ik las het voor het eerst in Hongarije, toen ik net als de hoofdpersoon van het boek een verstopte neus had. De currysferen uit Rushdie’s mooiste roman combineerden raar met de goulash om mij heen, maar ik denk dat de roman wel de eerste interesse in India gewekt heeft. Het prachtige A Passage to India mag trouwens ook niet in dit overzicht ontbreken: East is East and West is West and the Twain shall never meet. De uitspraak is niet door E.M. Forster verzonnen (dat was Kipling), maar het zou het motto kunnen zijn van dit verhaal over een vriendschap.
Middernachtskinderen speelt zich voor een groot deel af in Bombay (tegenwoordig Mumbai) en dat moet wel het New York van de Indiase letteren zijn. Recentelijk verschenen er drie boeken achter elkaar die allemaal als thema de Bombayaanse onderwereld hadden. Godenspelen van Vikram Chandra beschijft de zoektocht van een Sikh rechercheur naar de reikwijdte van het imperium van mafiabaas (‘bhai’) Ganesh Gaitonde, een man die verbluffende gelijkenis vertoond met de crimelord uit Bombay, mateloze stad. Dit laatste boek is een (nogal wijdlopig) verslag van journalist Suketu Metha. Dansmeisjes en huurmoordenaars (en alles wat zich daartussen beweegt), het komt allemaal aan bod. Shantaram vertelt het (opnieuw: waargebeurde) verhaal van Gregory Roberts, een Australiër die vanwege roofovervallen in de gevangenis zat, ontsnapte en in de sloppenwijken van Bombay onderdook (waar je inderdaad lastig te vinden bent). Misschien niet de literaire topper die de omslag beloofd, maar een goede pageturner.
Voor de spirituele thrillseekers is het boekje Holy Cow! instructief. Het ziet er uit als die India-backpack-klassieker Ben je ervaren? maar vertelt eigenlijk heel eerlijk het verhaal van Sarah Macdonald, die uit interesse een aantal geloven ‘uitprobeert’. En daar zijn er nogal wat van in het Indiase subcontintent. Op mij maakte het dodenritueel van de parsi’s het meeste indruk: zij gooien hun doden gewoon voor de gieren. Heel wat anders dan de hilarische (maar weinig geruststellende) ellende waar de hoofdpersoon van Ben je ervaren? in terecht komt: vanwege een onmogelijke liefde gaat hij mee op reis naar India… en komt erachter dat hij toch beter thuis had kunnen blijven. Ik ben benieuwd of (zoals aangekondigd in Ben je ervaren?) iedere India-reiziger ‘The Book’ (de Lonely Planet) op zak heeft. Wij in elk geval wel…
Heel wat meer moeite om doorheen te komen kostte mij het boek van A. Roy, Bookerprijswinnaar De god van de kleine dingen. Ik zie hem bij veel mensen in de kast staan, en och, wat is hij literair verantwoord, maar pas na driekwart valt het allemaal een beetje op zijn plaats. Ik heb nog een setje boeken liggen: Mistry’s A Fine Balance, Kiran Desais The Inheritance of Loss, Tejpals The Alchemy of Desire. Hopelijk zijn die meeslepender… En anders moet ik toch aan die ellendige Bhagavad-Ghita beginnen. Alhoewel. Niets moet natuurlijk.