La meglio gioventù (Marco Tullio Giordana)

Zo, ik heb het overleefd. Een marathonfilm van 6,5 uur, met een eetpauze halverwege. En het mooiste: het was niet eens een beproeving! De twee delen van het Italiaanse familie-epos La meglio gioventù bleven mij al die uren boeien.

De vele pieken en dalen die de broers Nicola en Matteo Caratia en hun vrienden en familie beleven zijn meeslepend. Bovendien krijg je meteen diverse ‘hoogtepunten’ uit de Italiaanse geschiedenis van de laatste 40 jaar voorgeschoteld.

La meglio gioventù (De beste jeugd) was oorspronkelijk gemaakt als televisie-serie, en later bewerkt voor het witte doek. Dat valt wel terug te zien in de beeldkwaliteit, die soms erg korrelig was. Maar dat is dan ook zo’n beetje de enige kritiek. Ik kan me heel goed voorstellen waarom deze film de publieksprijs won op het Rotterdamse Filmfestival. La meglio gioventù is een aangrijpend familiedrama, die je doet lachen en huilen, zonder dat de sentimenten er te dik bovenop liggen. Bovendien is het acteerwerk uitstekend. Filmisch gezien is het geen stilistisch hoogstandje, de kracht zit vooral in de verhalen en personages.

Geboorte en dood, huwelijk en scheiding, liefde en haat, volwassen worden. Alle grote menselijke emoties en gebeurtenissen komen aan bod. In die zin heeft La meglio gioventù veel overeenkomsten met een soap. De roerige familiegeschiedenis wordt handig verweven met de algemene Italiaanse geschiedenis van de laatste vier decennia.

De opstanden van ’68. Het terrorisme van de Rode Brigades. De aanslagen door de maffia op Sicilië, zoals de moord op onderzoeksrechter Falcone. De overstroming van Florence in 1966, waarbij veel kunstschatten werden aangetast. Hoogte- en dieptepunten met voetbal. Economische crises, massa-ontslagen bij Fiat, diverse corruptiepraktijken. Het pleit zeer voor Marco Tullio Giordana dat de film niet ontaardt in een droge geschiedenisles, maar dat de kijker eigenlijk onbewust bij alle historische gebeurtenissen uitkomt.

Mooi aan de film vind ik dat de personages vaak op zoek zijn. Bij het begin van de film, eind jaren ’60, zijn de hoofdpersonen studenten, voor wie de wereld open ligt. De avontuurlijke reis die ze gaan maken is dan ook een goede metafoor voor hun latere belevenissen. De reis verloopt niet als gepland, en heeft veel invloed op de ontwikkeling van Nicola en Matteo en hun vrienden. Er valt veel te vertellen over wat de karakters zoal meemaken. Maar ik heb het gevoel dat het de film onrecht aandoet om slechts een paar gebeurtenissen uit het familie-epos naar voren te halen.

Goed aan La meglio gioventù is de subtiliteit en de onpartijdigheid. Voortdurend komen er tegengestelde belangen aan de orde en kruip je in de huid van verschillende personen. De jeugdvrienden uit de jaren ’60 komen allemaal anders terecht. De een wordt een gezagsgetrouwe politieagent, de ander een progressieve psychiater of een succesvolle econoom.

La meglio gioventù laat goed zien dat iedereen te maken heeft met twijfels en worstelingen. De film roept veel vragen op, die lang niet allemaal duidelijk worden beantwoord. Zoals het menselijk handelen vaak niet kan worden verklaard, wat mooi geïllustreerd wordt door de psychiatrische patiënte Giorgia, die veel gaat betekenen voor Nicola en Matteo.

De film bestaat uit twee delen van ruim 3 uur. Je kunt ze met tussenpozen bekijken, maar ik koos ervoor om me onder te laten dompelen in een lange sessie. Zoals gezegd vond ik dat prima te doen. De film heeft een grote emotionele rijkdom, je krijgt echt het gevoel er een familie bij te hebben. Aan het einde dacht ik zelfs: van mij mag er wel een derde deel komen. Inmiddels waren de kinderen die de hoofdpersonen hadden gekregen alweer bijna volwassen. Hoe zou het hun verder vergaan?

# trailers