De Engelse Japanner Kazuo Ishiguro, bekend van onder andere The remains of the day (1989) en When we were orphans (2000) heeft een verbijsterende nieuwe roman geschreven, Never let me go (vertaald bij uitgeverij Atlas als Laat me nooit alleen). Verbijsterend, omdat het gegeven van het verhaal zo onwerkelijk lijkt, maar gaandeweg het verhaal steeds werkelijker lijkt te worden. Misschien kan de roman in zijn geheel zelf als metafoor voor het leven gelezen worden.
In Never let me go wordt het verhaal verteld van een groep jongeren die in een tehuis opgroeit ten einde orgaandonoren te worden. Alle jongeren in het tehuis zijn gekloond en leggen het onvermijdelijke traject af richting het donorschap. Eerst Hailsham (het tehuis), dan een doorgangshuis, daarna het donorschap. Voordat iemand gaat doneren kan hij/zij tijdelijk verzorger worden totdat hij/zij wel toe is aan het donorschap. De donoren staan hun organen af in verschillende etappes totdat, dat wel, de dood erop volgt. Er is een mogelijkheid om tijdelijk te ontsnappen aan dit traject en dat is door aan te tonen dat er ‘ware liefde’ is tussen twee mensen.
Het verhaalperspectief van Never let me go ligt bij Kathy, een van de meisjes die in Hailsham opgroeit. Zij vertelt het verhaal achteraf, inmiddels is zij verzorger van enkele donoren. Kathy maakte onderdeel uit van een vriendenclubje (met Ruth en Tommy) dat we volgen tijdens hun verblijf op Hailsham en daarna op een soort doorgangshuis. Ruth is een van de populaire meisjes, Tommy daarentegen is een buitenstaander die zich vaak verliest in, voor klasgenoten lachwekkende, woedeaanvallen. De beschreven vriendschappen zijn intens, confronterend en rijk.
Het verhaal klinkt zwaarmoedig en troosteloos, maar dat is zeker niet de teneur van het verhaal. Ook de toon van het verhaal is ontdaan van zwaarwichtigheid. Maar het is zeker een roman die mij heeft aangegrepen en die nog lang door mijn hoofd is blijven spoken. Want een niet gegrepen kans is in deze roman daadwerkelijk een gemiste kans: niets kan over. Kan je de loop van je leven wel bepalen of kan je die hoogstens beinvloeden? Kan liefde zo sterk zijn dat je je aan je ‘lot’ kan onttrekken?
