Al enkele weken had ik het plan om naar The Edukators te gaan. Ik hou wel van de hedendaagse Duitse cinema. Bovendien hingen er intrigerende filmposters in de stad en speelt Daniel Brühl (Goodbye Lenin) een van de hoofdrollen. Helaas bleek ‘The Edukators’ alweer uit het programma van ’t Hoogt verdwenen te zijn. Gelukkig was er een uitwijkmogelijkheid in de regio en konden we de film alsnog bekijken in Theater De Lieve Vrouw, een aangename culturele gelegenheid in hartje Amersfoort.
De film, geregisseerd door de mij onbekende Hans Weingartner en genomineerd voor een Gouden Palm in 2004, draait om een stelletje Berlijnse wereldverbeteraars. Peter (Stipe Erceg) en Jan (Daniel Brühl) noemen zich de ‘Edukators’ (opvoeders) en breken bij kapitaalkrachtige families in. Niet om hun dure spullen te stelen, maar om onrust te zaaien en mensen een spiegel voor te houden. Ze zetten inboedels van villa’s volledig op hun kop en laten boodschappen achter als ‘Die Fetten Jahren sind vorbei’ of ‘Sie haben zuviel Geld’ om de ingeslapen burgers wakker te schudden.
De nachtelijke escapades van de jongens verlopen een tijd lang naar wens, totdat Jan Jule (Julia Jentsch), de vriendin van Peter, erbij betrekt. Op een nacht breken Jan en Jule in bij een zakenman, bij wie Jule door een onverzekerde aanrijding voor een ton in het krijt staat. De spontane ‘inbraak’ loopt volledig uit de hand als de bewoner onverwacht thuiskomt en de drie jongeren impulsief besluiten de man te kidnappen. Vervolgens zit het drietal met deze grootkapitalist opgescheept in een berghutje, zonder dat ze een duidelijk plan hebben voor een uitweg uit deze crisissituatie. Hoewel ze altijd tegen geweld waren, zijn ze opeens in een RAF-achtige actie verzield geraakt.
De spanning stijgt binnen het groepje door de romantische verwikkelingen die ontstaan tussen Jan en Jule. Alle grote ideeën lijken van minder importantie te zijn dan de interactie tussen individuen. Bovendien blijkt de vooraf gehate zakenman een ander verleden te hebben dan ze verwachtten: hij heeft een links-extremistische achtergrond en stond in ’68 op de barricades. Zoals veel van zijn tijdgenoten belandde hij vervolgens toch in een veilig materialistisch bestaan, maar heeft hij af en toe heimwee naar de vrijheid van vroeger. ‘Goed’ en ‘slecht’ lijken opeens heel wat minder zwartwit te zijn dan de film aanvankelijk suggereerde.
‘The Edukators’ (Duitse titel: Die Fetten Jahren sind vorbei) is een dynamische film die op een frisse, rauwe manier is vormgegeven, wat benadrukt wordt door het schokkerige gebruik van videocamera’s. Er zit veel spanning in het verhaal, zowel wat betreft de risicovolle inbraken als de amoureuze complicaties als de ideologische complexiteit. Ook worden de personages op een levendige, realistische manier weergegeven. Bovendien heeft de film een verrassend einde.