Vandaag komt Mordechai Vanunu, na een gevangenisstraf van 18 jaar vrij. Nou ja, vrij… direct na zijn vrijlating wordt hij onder huisarrest geplaatst. Hij mag een jaar lang niet in de buurt van de grenzen, havens en luchthavens komen en niet met derden over zijn werk praten. Blijkbaar is er zo weinig in het Israëlische atoomprogramma veranderd, dat Vanunu na 18 jaar gevangenschap nog steeds over waardevolle informatie beschikt.
Vanunu maakte in 1985 foto’s van het Israëlisch “nucleair onderzoeksinstituut” waar hij werkte. De foto’s en zijn verhaal werden gepubliceerd door de London Sunday Times en lieten de wereld zien dat Israël een bovengemiddelde kernmacht is.
Enkele feiten:* Van 1976 tot 1985 was Mordechai Vanunu technicus bij een ?nucleair onderzoeksinstituut? in de Negev-woestijn, bij de Israëlische plaats Dimona.
* In 1985 krijgt Vanunu last van zijn geweten: het onderzoeksinstituut was feitelijk een kernwapenfabriek. Hij besluit om foto’s te maken van de fabriek en nucleaire installaties. Met de foto’s in zijn rugzak vertrekt hij voor een omzwerving door Azië.
* Zijn reis door Azië eindigt in Sidney, Australië, waar hij aanklopt bij een anglicaanse kerkgemeenschap. Hij laat zich dopen en deelt daar voor het eerst zijn verhaal.
* In Australië komt Vanunu in contact met de Colombiaanse journalist Oscar E. Guerrero. Guerrero zei dat Vanunu’s verhaal en de foto’s een miljoen dollar waard waren en benaderde Newsweek, The Times (die journalist Peter Hounam stuurde) en de Sunday Mirror. De Sunday Mirror had contacten met de Mossad. Op 28 september 1986 publiceert de Sunday Mirror het verhaal als broodje aap.
* De London Sunday Times stuurt journalist Peter Hounam naar Sidney. Vanunu wordt overgevlogen naar Londen waar kernwetenschappers zijn verhaal checken en concluderen dat het klopt. Het verhaal wordt gepubliceerd op 5 oktober 1986. het artikel onthulde dat Israël zeker 100 kernkoppen had geproduceerd en daarmee een serieuze kernmacht is, iets wat tot op dat moment wel werd vermoed, maar altijd was ontkend door de Israëlische autoriteiten.
* Al voor publicatie van het artikel blijkt de Israëlische geheime dienst Mossad op de hoogte te zijn (via de Sunday Mirror). Een mooie Amerikaanse touriste Cindy haalt hem op 30 september 1986 over om in Rome onder te duiken. Zij blijkt in feite Mossad-agente Cheryl Bentov en in Rome wordt hij in opdracht van de toenmalige premier Shimon Peres, door de Mossad gedrogeerd en met een containerschip naar Israël overgebracht. Hij was eerst naar Italië gelokt, om de goede verhoudingen met Engeland niet in gevaar te brengen.
* De Israëli’s geven op 9 november 1986 toe dat ze Vanunu hebben en dat hij op legale wijze gevangen gehouden wordt. Persfotografen fotograferen een boodschap die Vanunu in zijn handpalm heeft geschreven: “I was hijacked in Rome 30.9.86…”
* In augustus 1987 begint het proces tegen Vanunu, achter gesloten deuren. Hij wordt veroordeeld voor verraad en spionage en moet 18 jaar de cel in.
* Het proces tegen Vanunu was ongeveer gelijktijdig en onder dezelfde rechter als dat van John Demjanjuk, de veronderstelde kampbeul van Treblinka, maar Demjanjuk werd in 1993 wegens gebrek aan bewijs vrijgesproken.
* In een televisie-interview voor de BBC zei voormalig premier Peres vorig jaar dat het verkeerd is dat mensen vinden dat er met twee maten gemeten wordt als het gaat om wapeninspecties; wel in Irak, maar niet in Israël. Een vergelijking met het land van Saddam Husein gaat volgens Peres niet op: “He’s not a leader, he’s a killer. You cannot say it about us.”
* Op 5 februari jl. verklaarde voormalig Mossad-directeur Shabtai Shavit aan Reuters dat in 1986 overwogen werd om Vanunu te doden, maar daarvan werd afgezien. Immers, “Jews don’t do that to other Jews”.
* Van de 18 jaar dat Vanunu heeft gezeten, heeft hij er 11 doorgebracht in een isoleercel, volgens webjournalistiek.be een wereldrecord.
* Mordechai Vanunu stond vorig jaar op de nominatie voor de Nobelprijs voor de vrede en dit jaar opnieuw (maar onder de genomineerden bevinden zich ook Blair en Bush).
Meer over Mordechai Vanunu:
Free Vanunu
Israeli nuclear ‘power’ exposed
Vanunu in Wikipedia
Profiel: Mordechai Vanunu (Groene Amsterdammer, 20 augustus 1997)
