Voetbal is oorlog, aldus de beroemdste uitspraak van wijlen De Generaal. Volgens Michels een volledig uit zijn verband gerukte zinsnede. Ewoud Sanders deed deze week naspeuring in het NRC, maar kon niet ontdekken wanneer Michels de gevleugelde woorden gezegd moest hebben.
Soms komen voetbal en oorlog wel erg dicht bij elkaar. Bijvoorbeeld in de documentaire Die Todeself, vanavond om 23:30 uur te zien bij de ARD. Het verhaal speelt zich af in Kiev in 1942, wanneer de Oekraïne met Duitse bezetting te maken heeft.Dwangarbeiders in een fabriek in Kiev richten een voetbalteam op, FC Start. Het team, met diverse vroegere topspelers van Dynamo Kiev, verslaat alle tegenstanders moeiteloos en de spelers worden beschouwd als helden. Voetballen lijkt een prettige afleiding van de moeilijke oorlogsomstandigheden. Totdat ze worden uitgedaagd om het tegen een prestigieus team van Duitse soldaten op te nemen. De eerste wedstrijd wordt door FC Start gewonnen. Er komt snel een revanchewedstrijd. In de rust staat FC Start al met 3-0 voor. Ze worden gewaarschuwd door de bezetters dat de soldaten geen nieuw gezichtsverlies zullen pikken. De spelers staan voor een dilemma, maar hun trots verhindert hen om de Duitsers te laten winnen. De gevolgen zijn dramatisch…
Over deze gebeurtenissen verscheen een paar jaar geleden al het boek Dynamo Kiev van Andy Dougan. Een reconstructie van een lang verzwegen drama, gebaseerd op zorgvuldig onderzoek en met veel vaart geschreven. Een absolute aanrader in de historische sportliteratuur.
Volgens mij is de Nederlandse vertaling, een paar jaar geleden verschenen bij Uitgeverij Balans, niet meer verkrijgbaar. De Engelse versie, ‘Dynamo Defending The Honour Of Kiev’, is waarschijnlijk makkelijker te bemachtigen.
Meer over voetbal en oorlog:
De website voetbalprimeur.nl plaatste onlangs het eerste artikel over Der Wunderelf van nazi-Duitsland in een interessant drieluik voetbal in en rondom de Tweede Wereldoorlog. De VPRO besteedde al eens aandacht aan een curieuze anekdote over voetballen tussen de loopgraven in de Eerste Wereldoorlog.
