Zonder mij

Na het overweldigende succes van Grijze zielen heeft uitgeverij de Bezige Bij het aangedurfd een ouder en minder toegankelijk werkje van de Franse auteur Philippe Claudel te vertalen. Zonder mij is het aangrijpende en beklemmende relaas van een man voor wie de zin van het bestaan verdwijnt als zijn geliefde overlijdt. De wereld vervult hem met walging en afkeer en er lijkt maar een oplossing.

De naamloze verteller van Zonder mij werkt in het ziekenhuis op de afdeling waar organen gedoneerd worden. Samen met zijn collega moet hij er voor zorg dragen dat de nabestaande(n) op de hoogte gebracht worden van het slechte nieuws. Daarna moeten ze proberen de organen van de overledene ter beschikking te krijgen.

De verteller voelt zich een hyena die zich vergrijpt aan de lichamen van overledenen. Zijn beroep vervult hem met walging. Net zoals zijn collega hem met walging vervult. En eigenlijk walgt hij van iedereen en alles in de wereld. Van de reclame-uitingen in de metro tot de skate-tochten elke vrijdagavond van de oppas. Hij walgt van de jeugd die in opstand komt tegen ‘het systeem’, van de Joegoslaven, maar bovenal walgt hij van zichzelf. De vraag die wordt opgeroepen is wanneer de walging voor de wereld je dusdanig verlamt dat je niet meer verder kan. Kan je nog met enige ironie naar jezelf en de wereld kijken?

Het verhaal wordt verteld aan een meisje van 21 maanden, negen kilo en 340 gram: de dochter van de verteller. In haar ziet hij zijn geliefde doorleven. Maar zelfs haar blikken en opmerkingen zijn niet voldoende om de rug te rechten en verder te gaan met het leven. Het niet uit te spreken verdriet tussen vader en dochter is een zeer aangrijpend aspect van het boek. Het is voor de verteller te pijnlijk om zijn dochtertje dagelijks te zien.

De verteller neemt het besluit dat hij niet verder kan leven. Maar dan ontmoet hij op zijn werk een vrouw wiens dochter zojuist is overleden. De vrouw is zo verscheurd van dit verdriet dat het de verteller persoonlijk gaat aangrijpen. Ziet de verteller via haar dan toch de reden om geen zelfmoord te plegen? En wat zijn dan zijn motivaties voor deze omschakeling?

Zonder mij is een roman die je met ingehouden adem leest. Achter elke zin en bijna elk woord zit een dusdanige diepte dat je als lezer bang bent dat je meedondert het ravijn in. Af en toe wegleggen is geen overbodige luxe. Maar als je het boekje dan hebt dichtgeslagen wil je subiet weer aan het begin beginnen.