Existentialisme is niet erg in de mode momenteel. De toneelstukken van Sartre worden dan ook niet dagelijks opgevoerd. Reden te meer om naar de Sartre-avond van theatergroep De Furie te gaan, met de gezellige titel “Hoeren Negers Hellehonden“. En daar kreeg ik geen spijt van.
Het was een bijzondere avond in de voormalige rechtbank aan de Hamburgerstraat in Utrecht. Bij binnenkomst werden we direct geconfronteerd met het Sartriaanse concept van de vrijheid van de mens om te kiezen. Zo mochten we aangeven welke van de twee stukken we eerst wilden zien. Ook konden we onze favoriete stelling kiezen van een bord met Sartre-citaten, zoals “God is de eenzaamheid van de mensen”.
Literatuurwetenschapper Hans van Stralen behandelde deze existentialistische stellingen vervolgens met veel vaart tijdens zijn korte maar gedreven inleiding. De monumentale lokatie met zijn afgebrokkelde muren zorgde voor een sfeervolle omgeving. De Furie had het theatrale geheel op passende wijze omlijst met live gezongen chansons, jeu de boules, wijn, pastis en kaasplankjes.
Theatergroep De Furie is een amateurgezelschap, opgericht in Utrecht in 1997, dat op wisselende lokaties stukken opvoert. Ditmaal speelden ze twee Sartre-stukken: Huis Clos (Met gesloten deuren) en La Putain Respectueuse (De eerbiedige lichtekooi). De meerderheid van het publiek wilde eerst laatstgenoemd stuk zien.
La Putain Respectueuse is een politiek stuk over racisme in het naoorlogse Amerika. Een prostituee is de enige getuige van de zinloze moord op een zwarte man door een dronken blanke jongen. De notabelen van de stad willen de affaire echter zo verdraaien dat de zwarte man beschuldigd wordt van aanranding en de blanke vrijuit gaat. De prostituee wordt onder grote druk gezet door de hele stad om een valse bekentenis af te leggen. Wat ze ook kiest, het lijkt nooit goed te zijn. De keuzevrijheid is verstikkend. Dit heftige verhaal werd dragelijk, zelfs vermakelijk gemaakt door uitbundig gestileerde theatrale effecten, zoals decor, zang, dans én standup comedy door Samba Schutte, ‘de enige neger die ze konden vinden’.
Huis Clos werd daarentegen op een ingetogen manier gebracht, zonder toeters en bellen. Dit verhaal, over drie mensen die in de hel belanden, werd geheel gedragen door de dialogen en het overtuigende spel van de drie acteurs. De twee mannen en een vrouw verwachten in de hel gloeiende tangen aan te treffen, maar worden slechts geconfronteerd met elkaars gezelschap. De drie mensen, die elkaar vooraf niet kennen, horen elkaar uit over hun daden waarvoor ze in de hel zijn gekomen. Al snel blijkt de verstikkende aanwezigheid van de anderen de ergste straf te zijn die ze konden krijgen.
De Furie mag dan een amateurgezelschap zijn, de filosofische stukken werden uitstekend uitgevoerd en hadden een interessante regie. Ook bleef het na afloop het nog lang gezellig in Franse sferen. Helaas is de laatste uitvoering van “Hoeren Negers Hellehonden” alweer achter de rug. Maar van 30 april t/m 29 mei 2005 speelt De Furie “Majestatus Pluralis – in de naam van Bea” in de Domtoren van Utrecht, ter gelegenheid van het regeringsjubielum van Beatrix.
